5 oorzaken waarom je geen of onvoldoende grenzen stelt en in een burn-out kunt belanden

Geplaatst op 24 mei 2021

Gisteren kreeg ik een telefoontje: “Ik ben ziek, ik ben helemaal opgebrand. Volgens mijn huisarts ben ik burn-out. Hoe kan dat nu zo ineens?” Het rare is dat deze vraag klopt bij de diagnose. Waarom? Je voelt een burn-out meestal niet aankomen, omdat het een sluipend proces is. Je went steeds opnieuw aan de stressverhogende situatie, waardoor je het niet zelf in de gaten hebt. Het stressniveau wordt steeds opnieuw een normaal gevoel. En dan word je opeens “overvallen” door de reactie van je lichaam en geest.

“Dit ben ik niet. Ik ken mezelf niet terug.” Tja, dit zegt juist iemand die een burn-out heeft. Je was altijd sterk en kon heel veel aan. Je hebt het niet zien aankomen en je had dit echt niet verwacht van jezelf. En dat was ook zo, tot nu. Maar dit ben je dus ook! Je hebt een grens bereikt bij jezelf.

“Gisteren leek alles nog normaal, vandaag ligt mijn leven in puin.” Ja echt. Dit is typisch een reactie van iemand met een burn-out in fase 6 (de fase van het verloop van stress naar een burn-out). De diagnose klopt dus.

Een burn-out zet de rem op je leven. Deze ingreep geeft aan: zo ga je niet meer door. Je pleegt roofbouw op je lichaam. Geen leuke ervaring! Maar altijd vraag ik aan klanten die burn-out zijn; wat als je lichaam dit niet gedaan had? Wat had jij gedaan? En iedereen geeft hetzelfde antwoord: ik zou doorgegaan zijn.

De diagnose burn-out betekent vaak dat je een tijdje uit de running bent. Niet alleen dat je niet meer kunt werken. Ook thuis presteer je weinig. Je kunt niet meer doen wat je altijd deed. Alles is te veel. Voorbeelden uit de praktijk: Ik weet niet eens meer hoe ik een ei moet koken. Ik kan niet meer stoppen met huilen. Geluiden komen heel hard binnen, de TV moet uit en de kinderen mogen niet schreeuwen. Ik ben woedend en zou het liefste schreeuwen: “Laat me allemaal met rust!”

Als je burn-out bent betekent het, dat je lange tijd over je grenzen bent gegaan. Je was moe en had geen energie, maar je deed het toch. En je stopte te lang en te veel energie in de ander en keek onvoldoende naar wat jij zelf nodig had.

Vaak schamen mensen zich dat ze het zo ver hebben laten komen. “Hoe heb ik dit kunnen laten gebeuren?” Ik ben toch een volwassen mens en kan zelf toch wel aangeven wat ik wel of niet wil of kan.

Schamen, dat hoeft echt niet. Je kende je grenzen niet of onvoldoende. En weet dat dit sluipend proces onbewust is geweest. Je kunt jezelf niets verwijten.

Maar je kunt er wel héél veel van leren, zodat het je nooit meer overkomt! En dat is heel belangrijk. Dat is de les van je leven. Natuurlijk wil je dat dit je nooit meer gebeurd. Een burn-out is echt geen prettige ervaring, eerder traumatisch.

Er moet wel iets gaan veranderen in je levensstijl, en dat vraagt onderzoek naar wat er fout gaat. Dus ga het proces goed aan, zodat je nooit meer burn-out geraakt en er zelfs sterker en zelfverzekerder uitkomt.

Een vraag zou kunnen zijn: Waarom ga jij over je grenzen? De oorzaken van het niet aangeven van grenzen is heel verschillend. Ieder mens is uniek en heeft persoonlijke achterliggende redenen en oorzaken. Het is noodzakelijk uit te zoeken welke oorzaken er voor jou persoonlijk liggen.

Voorbeelden van 5 oorzaken waarom je geen of onvoldoende grenzen stelt:

Het kan zijn dat je nooit geleerd hebt om grenzen te stellen. Je bent niet gewend om te zeggen als iets je niet bevalt of als je moe bent. Je hebt geleerd door te werken, niet te zeuren, door te gaan tot het af is en je verantwoordelijkheid te nemen voor de klus. Je vraagt jezelf niet af of er een grens is.
Te hoge eisen aan jezelf stellen. Het is nooit goed genoeg wat je doet. Je blijft aan het verbeteren, je bent perfectionistisch. Je wilt het graag voor iedereen goed doen. Je legt de lat hoog of verlegt de lat steeds opnieuw.
Je geeft niet gauw iets uit handen. Je vindt alles interessant en leuk. Je regelt ook liever alles zelf, want dan is de klus sneller klaar en je weet dat het resultaat is zoals jij het wilt. Je houdt veel zaken bij je, waardoor je te veel werk hebt.
Het werk past niet (meer) bij je, maar je blijft doorgaan. Je werkzaamheden zijn veranderd en je merkt dat je daar niet blij van wordt. maar ja, nu heb je nog een inkomen. Je gaat niet over tot actief zoeken naar een andere baan. Je sukkelt door in je baan en hoop dat het ooit weer veranderd.
Het kan zijn dat de relatie met de manager of werkgever niet goed is, waardoor je als medewerker niet in gesprek wilt of durft te gaan over wat er bij je speelt. Je gaat door op jouw manier, zoals jij denkt dat het goed is. Je gaat solo werken, maar daar word je ook niet gelukkig van.

En er zijn natuurlijk nog veel meer oorzaken. Te veel om hier allemaal op te noemen, ik zou er zelfs een boek over kunnen schrijven.

Samengevat: Bij een burn-out of als je gestrest bent is het belangrijk om uit te zoeken óf en hóe jij grenzen stelt, zodat jij ervan leert. Pas als je dit van jezelf weet kun je stress, een burn-out of terugval na een burn-out voorkomen.

Leuk als je een reactie geeft onder dit artikel.

© www.ligtpunt.nl | Nell van de Ligt. Alle rechten voorbehouden. Wil je dit artikel gebruiken in een tijdschrift, nieuwsbrief of op een website. Dat kan zolang je de copyright en een werkende link naar mijn site opneemt.